Autorstwa Astrid von Menges
Historia · Natura · Miasta i zamki · Nauka i kultura
Historia
Pierwotnymi mieszkańcami byli Prusowie, bałtyckie (nie słowiańskie) plemiona. Ich napady na wtedy już chrześcijańską Polskę przyczyniły się w 1225 roku do wystosowania przez Konrada Mazowieckiego prośby o pomoc do Zakonu Niemieckiego. Po pokonaniu Prusów z inicjatywy wielkiego mistrza Zakonu Niemieckiego Hermanna von Salza powstało państwo zakonne na terenie późniejszych Prus Wschodnich i Zachodnich. Cesarz i papież przyznali zakonowi, Bullą z Rimini i Bullą z Rieti, prawo do pozyskanych ziem.
W roku 1255 założone zostało miasto Królewiec, nazwane na cześć czeskiego króla Przemysła Ottokara II przywódcy wojska zakonnego. Prusowie zmieszali się z dołączającymi do nich nowo przybyłymi mieszkańcami Niemiec, jednak nadali krajowi nazwę. Państwo zakonne zostało ostatecznie osłabione w 1410 roku przez coraz bardziej silne miasta i porażkę w bitwie pod Grunwaldem, gdzie toczyły się walki z polsko-litewskim wojskiem. Przez ustalenia II pokoju toruńskiego zakon stracił ziemie, które nazywano później Prusami Zachodnimi i Warmię.
Ostatni wielki mistrz Albrecht von Brandenburg-Ansbach postanowił przekształcić pozostałe państwo zakonne w 1525 roku w świeckie księstwo i stosując się do rady Marcina Lutera przeprowadził reformację. Musiał jednak złożyć przysięgę wierności wobec polskiego króla. W 1618 roku Prusy Książęce zostały połączone w wyniku sukcesji z Brandenburgią. Wielki Elektor zakończył ostatecznie w 1657 roku polskie zwierzchnictwo lenne. Fryderyk III elektor brandenburski i mianował się w 1701 roku na królem Prus. Przez to nazwa Prusy objęła całe państwo.
Na początku XVIII wieku ziemie te zostały mocno wyludnione w wyniku epidemii dżumy, dlatego mile widziany był napływ 15.000 mieszkańców Salzburga wyznania ewangelickiego, którzy musieli opuścić swoją ojczyznę z powodów religijnych. Zresztą Prusy Wschodnie stale przyjmowały nowych osadników różnorodnego pochodzenia. Po ponownym przyłączeniu Warmii powstała ze wschodniej części dawnych Prus Książęcych w 1772 roku Prowincja Prusy Wschodnie. Podczas wojny przeciw Napoleonowi Prusy Wschodnie były ostatnim pruskim bastionem.
Statua Księcia Abrechta
Kłajpeda, fontanna Anusi
z plakietą upamiętniającą
Simona Dacha kompozytora „Anusi z Tharau"
Tylża, posąg królowej Elizy Pruskiej
Po wojnach wyzwoleńczych nastąpił długi okres pokoju, zanim prowincja stała się terenem działań wojennych. Kraj jednakże udało się uwolnić od najeźdzców rosyjskich w bitwie koło Grunwaldu. Przez ustalenia traktatu wersalskiego Okręg Kłajpedy został oddzielony od Prus Wschodnich a wraz z utworzeniem „korytarza" prowincja straciła połączenie lądowe z rzeszą.
Koniec II wojny światowej rozpoczął najbardziej okrutny rozdział w 700-letniej historii Prus Wschodnich. Większość z około 2500000 mieszkańców uciekało przed nadchodzącą Armią Czerwoną, zginęło, zostało wywiezionych lub w następnych latach wypędzonych albo wysiedlonych.
Mocno zniszczone Prusy Wschodnie zostały najpierw podzielone między Polską a Związkiem Radzieckim. Północna część była do czasu upadku komunizmu obszarem zamkniętym. Po upadku komunizmu i Związku Radzieckiego Okręg Kłajpedy pozostał pod jurysdykcją Litwy, która stała się w tymczasie znów autonomicznym państwem, tak, więc dawne Prusy Wschodnie są podzielone na trzy części. Tereny należące do Polski i Litwy należą do obszaru Unii Europejskiej i rozwinęły się tymczasem względnie dobrze. W rosyjskiej części, z okazji jubileuszu 750-lecia Królewiec zrobił ogromny krok do przodu, podczas gdy wiejski obszar jest w dalszym ciągu traktowany po macoszemu i nie rozwija się. Wielu dawnych mieszkańców Prus Wschodnich pomogło ze względów patriotycznych przy odbudowie.
Ucieczka z Prus Wschodnich
zima 1945 rok pastela kredowa
autorstwa Erici Durban · 1985 rok
Natura ↑
Krajobraz Prus Wschodnich odznacza się typową osobliwością: przed wybrzeżem morza bałtyckiego, na południu znajduje się Mierzeja Wiślana, rozciągający się piaszczysty wał, oddzielony od stałego lądu przez Zalew Wiślany. Na północy są to Mierzeja Kurońska i Zalew Kuroński. Zwłaszcza Mierzeja Kurońska jest bardzo piękna krajobrazowo. Znajduje się tam znana na całym świecie stacja ornitologiczna Rybaczij.
Między tymi dwoma fenomenami natury położone jest wybrzeże Sambii z miejscowością Palmniki, gdzie w bliższej lub dalszej okolicy znajduje się 90 % światowych złóż bursztynu.
Ekspolatacja bursztynu w Palmnikach
Znane kurorty nadbałtyckie takie jak Zielonogradsk i Swietłogorsk skupiają się na wybrzeżu i są dziś znów popularnymi miesjcowościami letniskowymi.
Południowa część Prus Wschodnich Mazury są krainą „ciemnych lasów i kryształowych jezior", które sławione są śpiewem w pieśni Prus Wschodnich.
Kurort nadbałtycki Zielonogradsk, molo i promenada
Czym byłyby Prusy Wschodnie bez ogromnej liczby bocianów, niejednego łosia a szczgólnie koni trakeńskich. Ta hodowla koni jest dziś jeszcze kontynuowana w Niemczech, ale i również w położonym na północy Prus Wschodnich Jurborku.
Dzięki ziemi uprawianej przez stulecia prowincja była spichlerzem Niemiec. Puszcza Romincka uchodziła za renomowany teren łowiecki.
Pomnik w Gumbinnen
Miasta i zamki ↑
Zamek królewiecki, widok od Kantstraße
Zakon Niemiecki założył już liczne miasta takie jak Królewiec, Elbląg, Braniewo, Frombork. Do większości z nich dotarły fluidy miast hanzeatyckich i były jak właśnie Królewiec otwartymi na świat metropoliami. W szczególności gotyckie kościoły i katedry charekteryzowały się i niektóre charateryzują się jeszcze dziś architektoniczną pięknością i sławą. W zatępstwie wielu wymienione zostaną odbudowane katedry w Królewcu i Fromborku. Również wiele wspaniałych kompleksów zamkowych cechowało i cechuje tę krainę. Wiele słynnych zamków z okresu baroku i renesansu, ale również z gotyku kształtuje krajobraz Prus Wschodnich.
– Frombork –
widok z wieży i dzwonnicy na katedrę miasto i zalew
Nowy uniwersytet
Nauka i kultura ↑
Uniwersytet Królewiecki założony w 1544 roku jest jednym z najstarszych w Europie. Istnieje w dalszym ciągu. Na nim wykładał Immanuel Kant, który rozwinął obowiązujące do dziś podstawy filozofii zachodniej. Innym słynnym na całym świecie rodakiem jest Mikołaj Kopernik, kanonik we Fromborku, który odkrył, że słońce jest środkiem systemu planetarnego. Przynajmniej trzech naukowców z Prus Wschodnich otrzymało nagrodę Nobla: Emil von Behring odkrywca surowicy przeciwbłoniczej, fizyk Wilhelm Wien, którego prace stworzyły podstawy podróży kosmicznych, jak i również Fritz Albert Lippmann, badacz organicznych związków chemicznych.
Immanuel Kant jako magister według
rysunku-oryginału hrabiny Caroline
Charlotte Amalie von Keyserlingk 1758
Kant podczas spaceru
Mauzoleum Kanta przy zewnętrznej
ścianie królewieckiej katedry
Zachodnia fasada katedry królewieckiej
Również cała rzesza artystów pochodzi z Prus Wschodnich: Johann Gottfried Herder mentor Goethego, uniwersalny geniusz E.T.A. Hoffmann jak i poetka Agnes Miegel, pisarz Ernst Wiechert i wielu innych.
E.T.A. Hoffmann
Johann Gottfried Herder
Agnes Miegel
W dziedzinie malarstwa szczególnie wart jest wymienienia Lovis Corinth a w dziedzienie rzeźbiarstwa Käthe Kollwitz.
Ernst Wiechert
Lovis Corinth
Käthe Kollwitz
[views]